Cổ phần hóa các Genco: Mục tiêu tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển

Ông Cao Đạt Khoa – Trưởng ban Quản lý Đầu tư vốn (EVN) cho biết: Sau hơn 1 năm đi vào hoạt động chính thức (từ ngày 01/01/2013), đến nay, các Genco đã dần đi vào ổn định, đã tiếp quản và vận hành an toàn, liên tục các nhà máy điện.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động các Genco vẫn còn khó khăn trong việc tiếp nhận quyền và nghĩa vụ của EVN trong quản lý, vận hành, đầu tư, tham gia thị trường điện; Cơ cấu tổ chức quản lý Công ty mẹ chưa hợp lý; Nguồn nhân lực có chất lượng trong công tác quản lý, điều hành của công ty mẹ còn thiếu, đặc biệt là nguồn nhân lực có kinh nghiệm trong công tác đầu tư xây dựng.

Mặc dù trong năm 2013, trong sản xuất kinh doanh, các Genco đã có lãi, nhưng tỷ suất sinh lời rất thấp. Cả 3 Genco đều có các nhà máy phát điện với giá thành sản xuất điện cao trong khí giá bán điện thấp chưa đảm bảo bù đắp chi phí. Tại một số cụm nhà máy, việc thiếu hụt nguồn cung nguyên nhiên liệu đầu vào dẫn tới không tận dụng được hết năng lực phát điện. Chi phí sản xuất điện có xu hướng tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới do nguồn cung nguyên nhiên liệu đầu vào ngày càng khan hiếm. Đặc biệt tình hình tài chính của các Genco đều khó khăn, chưa có khả năng tự huy động vốn. Những khó khăn này khiến cho việc tiến hành cổ phần hóa các Gienco sẽ gặp rất nhiều khó khăn, đòi hỏi Chính phủ, các bộ ngành liên quan và EVN phải tập trung tháo gỡ. 

Để đảm bảo tiến trình cổ phần hóa đạt kết quả tốt, trên cơ sở nghiên cứu kỹ hoạt động của các Genco, EVN đã đưa ra các giải pháp để khắc phục những khó khăn, tạo điều kiện để các Genco phát triển bền vững sau cổ phần hóa như sau: EVN đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành cơ chế đảm bảo Genco hoạt động kinh doanh có lãi thông qua việc thiết kế Hợp đồng mua bán điện phù hợp và cơ chế tham gia thị trường bán buôn điện cạnh tranh, minh bạch.

Đối với việc khắc phục những khó khăn về tài chính, EVN yêu cầu các Genco cân đối tài chính đảm bảo khả năng trả nợ lãi vay và đảm bảo đủ nguồn vốn đầu tư thông qua gói giải pháp sau đây: Tái cơ cấu các khoản vay Genco bằng cách chuyển chủ thể các hợp đồng tín dụng từ EVN cho các Genco, kéo dài thời gian trả nợ, giảm tỷ lệ lãi suất; EVN phát hành trái phiếu để cho Genco vay lại, đảm bảo mục tiêu lành mạnh tài chính trong thời gian đầu tiên sau khi tiếp nhận đầy đủ hợp đồng tín dụng từ EVN; Thực hiện đánh giá lại giá trị tài sản của các nhà máy phát điện hạch toán phụ thuộc trong công ty mẹ-Genco khi thực hiện cổ phần hóa; Lựa chọn phương pháp phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, đảm bảo dòng tiền kinh doanh và đầu tư của genco trong điều kiện bình thường.

Ngoài ra, cơ cấu tổ chức quản lý công ty mẹ chưa hợp lý sẽ được đề xuất để xử lý khi trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cổ phần hóa.

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch HĐTV EVN Hoàng Quốc Vượng cho rằng: Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, trong thời gian qua EVN đã xây dựng lộ trình cụ thể để trong năm 2015 sẽ cố phần hóa 1 Genco và hoàn thiện việc cổ phần hóa 3 Genco vào năm 2017.

Tuy nhiên, ông Vượng cũng lưu ý rằng, việc cổ phần hóa quan trọng là phải bảo toàn được vốn của nhà nước và nâng cao năng lực quản trị của doanh nghiệp, công khai hơn, minh bạch hơn và có hiệu quả hơn trong sản xuất kinh doanh điện. Mặc dù có nhiều khó khăn, nhưng EVN quyết tâm thực hiện và trong quá trình triển khai sẽ tích cực kiến nghị với Chính phủ, Bộ ngành liên quan để giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh.  

Trước 2 nguồn ý kiến về việc sẽ bắt đầu cổ phần hóa cả 3 Genco từ năm 2015 hay mỗi năm cổ phần hóa một Genco để các đơn vị sau có thể tích lũy kinh nghiệm, học hỏi từ các đơn vị đi trước. Chủ tịch HĐTV EVN Hoàng Quốc Vượng cho rằng: “Việc cổ phần hóa 3 Genco cùng 1 lúc là rất khó khăn, chúng tôi sẽ rà soát lại lộ trình cụ thể để từ nay đến năm 2017 sẽ cổ phần hóa 3 Genco và đánh giá sát sao Genco nào có thể làm trước và Genco nào làm sau để đảm bảo lành mạnh hóa và nâng cao năng lực tài chính của các Gencon cũng như đảm bảo được nguồn vốn của nhà nước”. Đề xuất này cũng được đại diện đến từ Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Văn phòng Chính phủ nhất trí cao và mong muốn EVN xem xét cụ thể, kỹ lưỡng hơn về kế hoạch cổ phần hóa theo lộ trình này.